Zes jaar in Zweden. Hoe bevalt het?

Heiko Leugs emigreerde in 2017 naar Zweden. Hij schrijf er eerder drie boeken over. Dit najaar kwam zijn vierde bundel uit: ‘Zweden, wat een verschil!’ Hierin kijkt hij terug op zes jaar in Zweden. Het boek is daarmee een must-read voor iedereen die er aan denkt om te verhuizen naar Zweden.

Sinds onze emigratie in mei 2017 is ons diverse keren gevraagd ‘En? Hoe bevalt het? Is het daar nu zoveel beter dan in Nederland?’ Die laatste vraag is moeilijk te beantwoorden. Want wat is ‘beter’? Ik zal het herformuleren: ‘Wat voelt beter?’ En dat is dan heel erg persoonlijk. Wat de ene emigrant voelt als ‘beter’ en wat een ander voelt als ‘beter’ is niet per definitie hetzelfde. Daarbij komt, dat je de eerste jaren hier met een roze bril op loopt en in principe alles helemaal geweldig vindt.

Na zes jaar kun je nog steeds worden verrast
Zes jaar wonen we nu in het prachtige land Zweden. Met zijn uitgestrekte bossen, de vele meren, haar eigen gewoontes en gebruiken. Die laatste twee kunnen het beste worden samengevat in ‘cultuur’. De verschillen in cultuur tussen Nederland en Zweden wil ik proberen te verwoorden. Verschillen waar wij tegenaan liepen na de emigratie. Als vakantieganger kom je misschien al een beetje in aanraking met de cultuur, echter als emigrant zeer zeker. Ook na vele jaren hier gewoond te hebben, kun je nog steeds verrast worden door de Zweed of de Zweedse cultuur. Het kan soms heel pijnlijk zijn, als je door iemand gewezen wordt op je onbewuste ‘Hollandse’ gedrag. Waarom ook nog na zoveel jaar?

Probeer in ieder geval Zweeds te praten
Nou, het zit namelijk niet in de Zweedse cultuur ingebakken om een ander te corrigeren of te beoordelen. Als je iets doet, doe je dat toch gewoon op je eigen manier?
Men vindt het fijn als je in ieder geval iets probeert. Dat je bijvoorbeeld probeert Zweeds te praten, al is het grammaticaal nog zo verkeerd. Of als je je aansluit bij een zangkoor en totaal geen zangstem hebt of gevoel voor ritme: ‘Geweldig, dat je meedoet!’
Je kunt veel lezen over het land Zweden. Je kunt de officiële sites van de overheidsdiensten bezoeken en – de voor jou relevante – informatie eruit halen. Zo hebben wij het in ieder geval gedaan. Hele stukken tekst over bijvoorbeeld pensioenen of hoe de zorg hier geregeld is, hebben we jaren geleden geknipt en geplakt in Google Translate. Om het vervolgens in een Word-document te verzamelen. We wilden precies weten hoe het een en ander geregeld was in dat mooie Zweedse land, destijds nog ons vakantieland. Een emigratie is immers geen kleine stap. Dat doe je weloverwogen en goed voorbereid. Althans de meesten doen dat. Soms treffen we Nederlanders, die ‘gewoon gegaan zijn’, zonder vooronderzoek en zonder ooit hier op vakantie te zijn geweest. Gedoemd om te mislukken? Nee, absoluut niet. Als je lef hebt, flexibel bent, doorzettingsvermogen hebt, wilt aanpakken, sociaal en creatief bent én, niet geheel onbelangrijk, over voldoende financiële reserves beschikt, kun je het ook prima redden.

Word wijzer door mijn boek te lezen
Waar je je niet zo goed op voor kunt bereiden is de cultuur van een land. Dat zit verweven in een heleboel, soms hele kleine dingen. Dingen waar je vanuit onwetendheid, vanwege de Nederlandse cultuur in je rugzakje, de plank soms helemaal mis kunt slaan. Wist je bijvoorbeeld dat de Zweden hun verjaardag niet vieren? Iets kleins en onbenulligs, maar als je ze een verjaardagskaart stuurt op bijvoorbeeld hun 57e verjaardag, verwacht dan geen reactie. Ze vieren namelijk alleen de volle tientallen. En wist je, dat je een vlaggetje naast jouw bord op tafel krijgt, als je met je familie uit eten gaat in een restaurant, om jouw 40e of 50e verjaardag te vieren? En wist je, dat je met de kleine hapjes begint als je wordt uitgenodigd voor een fika? En niet zoals wij deden, door eerst het grote stuk gebak te pakken en daarna de kleinere koekjes? Nee, waarschijnlijk wist je dat niet. Tja, en hoe kom je daarachter? Nou, een beetje wijzer word je in ieder geval door dit boek te lezen.

Zoek de verschillen
Er zijn legio verschillen in de culturen van de beide landen Nederland en Zweden. De voorbeelden die ik hier in dit boek beschrijf zijn absoluut niet limitatief. Het geeft je wel een nóg betere voorbereiding op een emigratie naar Zweden. Het gaat niet alleen over cultuur trouwens. Ook andere verschillen tussen Nederland en Zweden komen aan de orde. Zoals bijvoorbeeld verschil in levensmiddelen of de kosten voor het levensonderhoud of hoe zeer men verbonden is met de natuur.
Overigens is alles wat in dit boek staat mijn persoonlijke belevenis en beschreven naar eigen ervaringen. Die zijn op hun beurt gevormd door onze naaste omgeving op het platteland van het landsdeel Småland. Door onze buren, door de collega´s op het werk, door vrienden, door krantenknipsels, via diverse Zweedse Facebook fora, enzovoort. Elders in Zweden kunnen weer andere gebruiken van toepassing zijn. Net zoals er in Nederland verschillen zijn tussen bijvoorbeeld Groningen en Brabant en alles wat daartussen ligt.

Bestel en lees de prachtige bundel ‘Zweden, wat een verschil!’ van Heiko Leugs.

Tekst: Heiko Leugs