Grenzenloos
Wonen, werken en leven in het buitenland
Als potentiële migrant naar Zweden schrik je misschien als je hoort dat de werkloosheid er tweeënhalf keer groter is dan in Nederland. Wordt het voor jou dan niet erg lastig om een baan te vinden? Of geven de cijfers misschien een vertekend beeld?
Zweden staat bekend om zijn sterke economie en uitgebreide sociale voorzieningen. Toch ligt de werkloosheid er structureel hoger dan in Nederland. In februari 2025 bedroeg de werkloosheid in Zweden 9%, tegenover 3,8% in Nederland. Dit verschil roept vragen op: waarom lukt het Nederland wél om de werkloosheid laag te houden, en Zweden niet? De verklaring ligt in een combinatie van factoren.
Brede definitie van werkloosheid
Zweden telt werklozen anders dan Nederland. In Zweden wordt iedereen die geen betaald werk heeft, beschikbaar is voor werk én actief naar werk zoekt als werkloos gerekend. Dat geldt ook voor jongeren die slechts een paar uur per week werk zoeken of mensen die tussen twee tijdelijke baantjes in zitten. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD), een internationale denktank van voornamelijk rijke landen, zorgt deze brede benadering ervoor dat Zweden structureel hogere werkloosheidscijfers rapporteert dan landen met een restrictievere definitie, zoals Nederland (OECD, 2023).
Hoge participatie van jongeren
In Zweden nemen jongeren relatief actief deel aan de arbeidsmarkt, ook tijdens hun studie. Veel van hen zoeken flexibel of tijdelijk werk, en komen daardoor snel in de officiële werkloosheidsstatistieken terecht als ze even zonder werk zitten. Volgens het Europees Jeugdbeleidplatform (Youth Wiki) is ongeveer 60% van de jongeren in de NEET-categorie (Not in Education, Employment, or Training) betrokken bij het Youth Guarantee-programma in Zweden. Dat is fors meer dan het EU-gemiddelde van 40,3%. Die betrokkenheid leidt tot nauwkeuriger cijfers, maar ook tot hoger ogende werkloosheid (Youth Wiki, 2022).
Structuur van de arbeidsmarkt
Zweden heeft een sterk georganiseerde arbeidsmarkt. Bijna 90% van de werkenden valt onder collectieve arbeidsovereenkomsten en ongeveer 65% is lid van een vakbond. Dit leidt tot stabiele arbeidsvoorwaarden, maar maakt de arbeidsmarkt ook minder flexibel. Werkgevers kunnen niet zomaar iemand tijdelijk aannemen of een contract aanpassen. Volgens het American Institute for Economic Research leidt dit tot voorzichtig aannamebeleid, vooral in economisch onzekere tijden (AIER, 2022).
Integratie van migranten
Zweden heeft de afgelopen jaren veel vluchtelingen en migranten opgevangen, vooral uit Syrië, Afghanistan en Eritrea. Het integreren van deze nieuwkomers in de arbeidsmarkt blijkt ingewikkeld. Veel migranten spreken bij aankomst de taal nog niet goed, hun diploma’s worden niet altijd erkend en de toegang tot netwerken is beperkt. Volgens een rapport van de OECD is de kloof tussen de arbeidsparticipatie van autochtone Zweden en migranten groter dan in veel andere Europese landen. Het duurt gemiddeld vijf tot tien jaar voordat migranten volledig integreren op de arbeidsmarkt (OECD, 2016).
Activerend beleid en statistische zichtbaarheid
Waar sommige landen werklozen na verloop van tijd uit de statistieken laten verdwijnen (bijvoorbeeld door herclassificatie als arbeidsongeschikt of inactief), blijven werkzoekenden in Zweden meestal actief geregistreerd. De Zweedse overheid kiest bewust voor een activerende aanpak: werklozen worden gestimuleerd om te blijven zoeken, scholing te volgen en zich in te schrijven bij uitzendbureaus. Daardoor blijven ze langer zichtbaar in de cijfers. Volgens een rapport van de Zweedse regering over jeugdwerkloosheid weerspiegelt dit juist de kracht van hun beleid: zichtbaarheid leidt tot actie (Government of Sweden, 2022).
Conclusie
De hogere werkloosheid in Zweden betekent niet automatisch dat de economie slechter functioneert dan die van Nederland. Het zegt meer over hoe Zweden kiest om werkloosheid te meten, wie er actief blijft in het systeem, en hoe inclusief het land wil zijn voor jongeren en nieuwkomers. In zekere zin zou je kunnen zeggen: Zweden telt meer mensen mee — letterlijk en figuurlijk.
