Cultuurschok

Ook al bereid je jezelf nog zo goed voor op een verhuizing over de grens, vroeger of later zul je in enige mate te maken krijgen met een onvermijdelijke cultuurschok.

Binnen een klein land als Nederland hebben we al te maken met flinke verschillen in gewoonten en gebruiken, en zelfs de verschillende dialecten kunnen enorm van elkaar verschillen. Een Fries zal zich in eerste instantie een vreemde eend in de bijt voelen in Limburg, een geboren en getogen Zeeuw zal in Amsterdam regelmatig de wenkbrauwen fronsen en wie z’n leven lang in Den Haag heeft gewoond zal in Drenthe een tijdje nodig hebben om zijn draai te vinden.

Het is daarom ook niet onredelijk om aan te nemen dat wanneer je verhuist naar het buitenland je te maken zal krijgen met een periode van aanpassen. Dingen gaan over de grens nu eenmaal anders dan je in Nederland gewend was, zelfs al ga je naar een van de twee buurlanden.

Bij vrijwel iedere emigrant zie je in meerdere of mindere mate een vorm van ‘cultuurschok’ ontstaan zodra de eerste euforie van de verhuizing en de spanning van het ontdekken van je nieuwe omgeving voorbij is. Na verloop van maanden gaat die euforie vaak beetje bij beetje over in frustratie. “Waarom komt die loodgieter twee uur later dan we hadden afge- sproken?” “Waarom moet ik voor de derde keer een formulier invullen om telefoonaansluiting te kunnen krijgen?” “Waarom is de bouwmarkt dicht terwijl er op de website staat dat ie vandaag open zou zijn?”
Deze frustratie kan na verloop van tijd overgaan in een vorm van afwijzing. Je begint je af te vragen waarom je überhaupt naar een land bent verhuisd waar alles zo klungelig geregeld is en waar niemand zich ergens druk om lijkt te maken. Dit kan ontaarden in een vorm van depressiviteit of het sterk bewust worden van heimwee naar je vroegere vertrouwde leventje.

Bij vrijwel iedere emigrant zie je na de eerste euforie een vorm van ‘cultuurschok’.

Gelukkig gaat deze periode bij de meeste mensen na verloop van tijd wel weer vanzelf over. Meestal ook omdat je de taal steeds beter onder de knie krijgt, je ziet dat je kinderen met plezier naar school gaan en je zelf meer en meer contacten krijgt met de lokale bevolking. Je leert de plaatselijke cultuur met andere ogen te bekijken, berust in het feit dat dingen ter plekke nu eenmaal anders gaan en ervaart dat er aan die andere gewoonten ook heel veel positieve kanten zitten. Je afwijzing is daarmee over gegaan in aanpassing, je voelt je weer op je gemak en hebt je plekje gevonden.
Je kunt je vooraf proberen te wapenen tegen de komende cultuurschok door verhalen te lezen van andere emigranten. Hun ervaringen kunnen je helpen om vooraf er rekening mee te houden dat dingen soms compleet anders lopen dan je zou verwachten. De frustraties die zij beschrijven zal jij later waarschijnlijk ook beleven, maar omdat je nu weet dat je hiermee niet uniek bent zal je ze vast en zeker beter kunnen afhandelen.

De cultuur van een land woont in het hart en in de ziel van de mensen.
(Mahatma Gandhi)

Het helpt ook om ter plaatse met andere emigranten je hart te luchten, maar pas op dat je niet uitsluitend met andere Nederlanders blijft omgaan. Dit vertraagt je integratie en wanneer er onder die nieuwe kennissen een aantal notoire zeurpieten zitten die niets liever doen dan klagen, zal het langer duren voor je de periode van aanpassen bereikt. Zorg dus ook voor voldoende contacten met de plaatselijke bevolking.

Hoe dan ook, ga er regelmatig op uit. Wanneer je thuis blijft hangen met je ongenoegen zal je deze gevoelens alleen maar onbewust versterken en worden zaken misschien wel groter dan ze werkelijk zijn.

Meer weten over je voorbereiden op een emigratie en om te gaan met een cultuurschok? Je leest er alles over in het boek Succesvol emigreren.