Grenzenloos
Wonen, werken en leven in het buitenland
Stel: je droomt ervan om te wonen of een vakantiehuis te kopen in Spanje. Maar wist je dat Spanje mogelijk discriminerend fiscaal beleid voert tegen mensen die wél een woning in Spanje hebben, maar er niet permanent wonen? De Europese Commissie vindt dit zo’n probleem dat ze Spanje voor de rechter sleept. Voor jou, als (potentiële) huiseigenaar of investeerder, heeft dit wellicht concrete gevolgen, zeker als je geen EU-paspoort hebt.
In dit artikel leggen we je uit wat het geschil precies is, wat de gevolgen kunnen zijn, en waar je op moet letten — zodat je weloverwogen beslissingen kunt nemen.
Wat is precies de kwestie?
1. Fictieve inkomstenbelasting op onbebouwd vastgoed
Spanje heft belasting op woningen van niet-ingezetenen — vaak zelfs als de woning niet verhuurd is. Deze “veronderstelde inkomsten” wordt berekend als een percentage van de kadastrale waarde (bijv. 2 %). Niet-ingezetenen moeten die belasting betalen, zelfs als er geen reëel inkomen is.
2. Geen recht op aftrekposten voor onderhoud, reparaties, etc.
Bij huurwoningen mochten tot voor kort niet-EU-eigenaren geen kosten aftrekken (voor schoonmaak, onderhoud, marketing, etc.), terwijl EU-eigenaren dat wel konden. Dit creëerde een duidelijke discriminatie.
Echter: een recente uitspraak van de Spaanse nationale rechtbank (#Audiencia Nacional) heeft dit discriminatoire regime verworpen. Niet-EU-eigenaren mogen nu kosten aftrekken op gelijke voet als EU-eigenaren (mits het belastingverdrag dat toestaat).
3. Vermogenswinsten en uitstel van betaling
De Commissie stelt dat Spaanse ingezetenen uitstel kunnen krijgen bij belasting over vermogenswinsten, terwijl niet-ingezetenen tot onmiddellijke betaling verplicht zijn. Dit schept een ongelijke fiscale positie.
4. EU-juridische implicaties
Volgens de Commissie schendt Spanje hiermee het vrij verkeer van kapitaal binnen de EU en het non-discriminatiebeginsel. Daarom is Spanje formeel in gebreke gesteld (en kan de zaak naar het Hof van Justitie).
Waarom is dit belangrijk voor Nederlanders?
Als Nederlander moet je rekening houden met de volgende scenario’s:
– Je koopt een tweede woning in Spanje, maar verblijft er niet permanent. Dan val je meestal onder het regime voor “niet-ingezetenen” voor Spanje.
– Je verhuurt de woning (deels of tijdelijk). Tot voor kort kon je als niet-EU-eigenaar geen kosten aftrekken; dat drukt het rendement. Dankzij de rechterlijke uitspraak is dat nu veranderd, maar de wetswijziging moet bevestigd en geïmplementeerd worden.
– Je zou, achteraf gezien, te veel belasting hebben betaald onder een discriminerend systeem. Mogelijk kun je terugvordering vragen, mits je binnen de verjaringstermijn zit en de documentatie hebt.
– Als je op termijn besluit om permanent in Spanje te wonen, verandert je fiscale positie (je wordt fiscaal ingezetene). Dan gelden andere regels, en dan kan je voordeel halen uit bepaalde regelingen (zoals speciale regimes voor expats).
– Zelfs als je wonend in Spanje zou worden, kunnen sommige regels in overgangsperioden nog nadelig uitpakken — je moet die overgang zorgvuldig plannen.
Waar moet je op letten en wat kun je doen?
1. Controleer je status: ingezetene of niet-ingezetene
De fiscale regels verschillen sterk afhankelijk van je status. Zorg dat je weet hoe Spanje jou zal classificeren.
2. Documenteer alle kosten, onderhoud, reparaties
Als je aanspraak wilt maken op aftrek, is het van belang bewijs te hebben: facturen, bonnetjes, onderhoudscontracten, etc.
3. Volg jurisprudentie en wetswijzigingen op de voet
De zaak bij het Hof van Justitie kan leiden tot binding wetgeving. Jurisprudentie (zoals de nationale rechterlijke uitspraak die discriminatie afkeurt) is al een stap in de goede richting.
4. Verjaringstermijnen controleren
Terugvorderingen van onterecht betaalde belasting zijn gebonden aan verjaringstermijnen (in Spanje vaak vier jaar). Als je aanspraak wilt maken, moet je binnen die termijn handelen.
5. Raadpleeg een specialist belastingadviseur / fiscalist in Spanje
De Spaanse fiscale regels zijn vaak complex en regionaal verschillend. Een adviseur kan je helpen met het interpreteren van verdragen, lokale regels, en de beste strategie in jouw situatie.
6. Wees voorzichtig met investeringsplannen
Als je rekent op een bepaald rendement of fiscale opbrengst, houd dan rekening met risico’s van wetswijzigingen of rechterlijke uitspraken die je situatie kunnen veranderen.
De kwestie die de Europese Commissie aansnijdt — dat Spanje buitenlanders fiscaal discrimineert — is niet zomaar academisch: het raakt portemonnees van mensen die (willen) investeren of wonen in Spanje. Voor Nederlanders kan dit betekenen dat je méér belasting betaalt dan je medebewoners van Spanje, of dat je achteraf geld terug kunt vorderen als de wetgeving wordt aangepast.
Zorg dat je goed voorbereid bent en altijd betrouwbare naslagwerken bij de hand hebt, zoals het onmisbare boek U en de wet in Spanje.
