Voorkom een cultuurschok(je) in Hongarije

Verhuizen naar Hongarije brengt onvermijdelijk verrassingen met zich mee. Sommige zijn aangenaam, andere eerder verwarrend. Veel migranten herkennen dezelfde situaties. Van papierwerk tot paprika en van stille bussen tot stevige maaltijden – het vergt wat tijd om aan de Hongaarse gewoonten te wennen. Gelukkig is het allemaal goed te doen, zeker met wat voorbereiding en humor.

Formeler dan gewend
Sociale omgangsvormen in Hongarije zijn over het algemeen formeler dan in veel andere landen. Een handdruk bij de eerste kennismaking is gebruikelijk, net als het gebruik van titels in professionele contexten. Het maken van een goede eerste indruk weegt zwaar. In werksituaties wordt vaak gesproken in termen als ‘meneer’ of ‘mevrouw’ gevolgd door de achternaam. Pas wanneer de ander een informelere toon aanslaat, is het gepast om daarin mee te gaan.

Regel op regel
De Hongaarse bureaucratie staat bekend om haar complexiteit. Of het nu gaat om het registreren van een adres, het aanvragen van een verblijfsvergunning of het aansluiten van internet, er komt vaak veel papierwerk bij kijken. Het is verstandig om altijd meerdere kopieën van documenten bij de hand te hebben en indien mogelijk iemand mee te nemen die Hongaars spreekt. Wat op maandag nog voldoende lijkt, kan op woensdag zomaar veranderd zijn. Ambtenaren zijn meestal beleefd, maar volgen het boekje strikt. Reken dus op meerdere bezoeken voor wat elders in één keer geregeld is.

Een paar woordjes Hongaars doen wonderen
Hoewel het Hongaars als een van de lastigste talen ter wereld wordt beschouwd, is zelfs een klein beetje taalkennis erg waardevol. Lokale bewoners waarderen het wanneer iemand moeite doet om hen in hun eigen taal te begroeten of iets te vragen. Het vergemakkelijkt dagelijkse handelingen zoals boodschappen doen of de weg vragen aanzienlijk. De uitspraak is even wennen, maar pogingen worden vaak met een glimlach beloond. Het tonen van inzet opent vaak letterlijk en figuurlijk deuren.

Praat wat zachter
In openbare ruimtes in Hongarije is het volume vaak lager dan migranten gewend zijn. In het openbaar vervoer blijft het meestal stil en ook in winkels wordt weinig gekletst. Wat aanvankelijk als afstandelijk kan overkomen, blijkt bij nader inzien een uiting van respect voor elkaars rust. Hongaren vermijden het om anderen tot last te zijn. De stilte went snel en wordt op den duur zelfs als prettig ervaren.

Stevige gerechten
De Hongaarse keuken is rijk, stevig en vaak vleesgericht, met paprika als geliefde smaakmaker. Gerechten zoals gulyás (goulash), pörkölt (stoofpot) en lángos (gefrituurd brood met knoflook en kaas) staan in veel restaurants op het menu, zeker buiten Boedapest. Voor vegetariërs of liefhebbers van lichtere maaltijden is het even wennen. Hoewel groenten minder prominent aanwezig zijn op het bord, zijn markten goed voorzien van verse producten. Maaltijden worden hier vaak gezien als sociale momenten, waarbij royaal wordt opgeschept.

Schoenen uit in huis
Bij een bezoek aan een Hongaars huishouden is het gebruikelijk om de schoenen bij de voordeur uit te trekken. Dit geldt ook bij korte bezoekjes. Soms liggen er pantoffels of slippers klaar voor gasten. Het hoort bij de gastvrijheid en het respect voor iemands huis. Een modderige zool in de gang wordt als ongepast beschouwd.

Sigaretten in tabakswinkels
Sigaretten worden in Hongarije uitsluitend verkocht in erkende tabakswinkels, de Nemzeti Dohánybolt. In Nederland is dat tegenwoordig ook het geval. Buiten de hoofdstad zijn veel kleine winkels op zondag gesloten. Het loont om op zaterdag al boodschappen in huis te halen. Supermarkten zijn vaak wel open, maar kleine dorpswinkels niet. Alcohol, daarentegen, is vrijwel overal verkrijgbaar, zelfs sterke dranken.

Voel je welkom
Hongaren zijn doorgaans vriendelijk, al tonen ze zich bij de eerste ontmoeting wat gereserveerd. In kleinere dorpen, waar buitenlanders minder vaak neerstrijken, roept de aanwezigheid van migranten soms nieuwsgierigheid op. Een respectvolle houding, interesse in lokale gewoonten en het spreken van een paar woorden Hongaars kunnen helpen om het ijs te breken. Veel contacten beginnen formeel, maar kunnen met wat geduld uitgroeien tot warme relaties.